Żyrardów miasto tkaczy i wizjnerów

Zrewitalizowana Resursa Fabryczna wraz z Kręgielnią zajmują szczególne miejsce na mapie turystycznej nie tylko Żyrardowa , ale i zachodniej części Mazowsza. Kręgielnia , pierwotnie mieściła się w budynku drewnianym przy resursie. Spędzali w niej wolny czas eleganccy panowie , głównie dyrektorzy i kadra kierownicza fabryki żyrardowskiej tzw. ”oficjaliści”. To oni w 1885 roku utworzyli ekskluzywny Klub Kręglarzy „Kamm”. Liczył on 15 członków a prezesem był dyrektor pończoszarni R. Reichelt . Murowana kręgielnia powstała w 1905 roku , kiedy to rozbudowano również resursę. „Rozbrzmiewała turkotem toczących się kul i podniesionymi głosami mężczyzn , którzy rozebrani do kamizelek rozgrywali partię za partią. Najczęściej grano na pieniądze i to o bardzo wysokie stawki. Niejedna pensja dyrektorska zmieniła tu właściciela przez jeden wieczór”
/Maciej Twardowski „Życie Żyrardowa”, 1969 r./.

Oryginalny i jedyny w swoim rodzaju budynek kręgielni przeznaczono, po rewitalizacji , na wystawę stałą ilustrującą dzieje Żyrardowa i nierozerwalnie z nimi związanej fabryki wyrobów lnianych . W dniu 14 września 2012 roku odbyło się uroczyste otwarcie ekspozycji „Żyrardów miasto tkaczy i wizjonerów”. Wystawa to wspólne przedsięwzięcie trzech podmiotów: Miasta Żyrardów, Centrum Kultury i Muzeum Mazowsza Zachodniego w Żyrardowie.

Bogate i unikatowe zbiory żyrardowskiego muzeum oraz brak stałej ekspozycji poświęconej historii miasta zadecydowały o takim projekcie. Układ wnętrza kręgielni wymagał od aranżatorki i scenarzystów wystawy specyficznego podejścia do tego zadania i był nie lada wyzwaniem. Ideą przedsięwzięcia jest stworzenie wrażenia cofnięcia się w czasie, oddanie fabrycznego klimatu miasta z przełomu XX i XX wieku, gdzie idąc ulicą Wiskicką / główna ulica w mieście / czuło się stukot krosien pod stopami.

Fabryka to serce miasta, to ona wyznaczała rytm życia żyrardowskiej społeczności. Dzieci robotników uczęszczały do ochronki i szkół fabrycznych, istniały kościoły, szpital , przytułek dla starców, resursa, dom ludowy, pralnia z łaźnią. Wystawa ma zafascynować, zaintrygować i zachęcić do poznania historii największego ośrodka przemysłu lniarskiego na terenie Królestwa Polskiego, wielokulturowego miasta „ogrodu” , miasta , które swą nazwę zawdzięcza Francuzowi - Filipowi de Girard, genialnemu wynalazcy i konstruktorowi maszyny do mechanicznej obróbki lnu. Na ekspozycji zaprezentowano eksponaty obrazujące najważniejsze wydarzenia , postaci z historii fabryki i miasta , poczynając od hr Henryka Łubieńskiego i Filipa de Girard . Szczególne miejsce poświęcono rozkwitowi fabryki i osady w latach 1857-1918, kiedy to pojawili się niemieccy przemysłowcy z Moraw Karol Hielle , Karol August Dittrich i jego syn .

Imponująco prezentują się kabiny wystawiennicze fabryki, odwzorowane na podstawie starych fotografii, w których umieszczono oryginalne wyroby zakładów lniarskich tj. obrusy, serwety, bele płótna ze znakami firmowymi. Odtworzono również fragment wnętrza mieszkalnego z pocz. XX wieku. Wystawę zamykają lata 1939-2011, a więc okres okupacji,odbudowy i upaństwowienia zakładów, strajków w 1981 roku z udziałem Lecha Wałęsy.

Ciekawy efekt uzyskano poprzez przekręcane promptery z fotografiami z przełomu XIX i XX wieku, obrazującymi architekturę fabryczną, załogę oraz obiekty użyteczności publicznej a także planszę przedstawiającą robotników, umożliwiającą zrobienie pamiątkowego zdjęcia. Uzupełnieniem ekspozycji, oddającym niezwykle wymownie klimat tamtych lat, jest nagranie pracujących maszyn tkackich. Stała ekspozycja w kręgielni jest znakomitym ukoronowaniem, przysłowiową kropką nad”i” wieńczącą projekt rewitalizacji zabytkowych obiektów Resursy i Kręgielni w Żyrardowie.

Scenariusz i przygotowanie ekspozycji:
Barbara Rzeczycka, Jacek Grzonkowski

Aranżacja: ASC Studio Projektowania Wnętrz Anna Skołożyńska-Cieciera
Eksponaty ze zbiorów Muzeum Mazowsza Zachodniego w Żyrardowie.

Barbara Rzeczycka

Lniany ZaułekUrząd MiastaBibliotekaCentrum KulturyOŻyrardówOŻyrardówŻyrpointŻyrpointGłosGłosŻycie Tydzień Żyrardowa