W gminie Mszczonów bardzo uroczyście zakończono tegoroczne obchody 150. rocznicy wybuchu Powstania Styczniowego. Uczyniono to 15 grudnia  w Osuchowie, największej po Mszczonowie miejscowości w gminie.  Wybór miejsca nie był przypadkowy. To właśnie w podosuchowskim folwarku Dęby (obecnie Dębiny Osuchowskie) w lipcu 1863 roku  sformowany został przez pułkownika Ludwika Żychlińskiego oddział powstańczy  powiatu warszawskiego i rawskiego, zwany  Dziećmi Warszawskimi. 6 sierpnia w osuchowskich lasach z oddziałami kozackimi potykała się  jazda Grabowskiego. Tu w końcu szukał rekruta, żywności i broni pokiereszowany oddział jazdy Bajera, który poszczerbiony w walkach z Rosjanami właśnie w folwarku Dęby znalazł schronienie. Osuchowianie mogą  być  dumni ze swej przeszłości. Przeszłości, której do tej pory nie znali. Uczestnicy uroczystej Mszy Świętej, odprawionej w miejscowym kościele przez proboszcza Jerzego Witkowskiego   oraz inscenizacji, jaka miała miejsce na polanie,  przylegającej do leśniczówki, z zaciekawieniem słuchali opowieści snutych przez organizatorów święta. Wielu mieszkańców z niedowierzaniem dopytywało się  później przedstawicieli Mszczonowskiego Stowarzyszenia Historycznego, czy oby to co mówili narratorzy inscenizacji rzeczywiście było prawdą. To uświadomienie mieszkańców Osuchowa, co do ich burzliwej historii,  to nieoczekiwany, dodatkowy efekt zorganizowanych obchodów.

Władze samorządowe Gminy Mszczonów wspólnie z Mszczonowskim Stowarzyszeniem Historycznym oraz miejscową  Grupą  Rekonstrukcji Historycznej STRZELCY im. 31 pSK bardzo poważnie podeszły do tegorocznej rocznicy. Przypomnijmy, że w styczniu w Mszczonowie podczas uroczystej Mszy Świętej, odprawionej w kościele farnym,  odsłonięto tablicę  upamiętniającą  powstańczego Naczelnika Mszczonowa księdza proboszcza Władysława Polkowskiego. Po Mszy odbyła się  wieczornica poświęcona bohaterskiemu kapłanowi, podczas której czytano jego listy z zesłania oraz śpiewano powstańcze pieśni. Także w styczniu rekonstruktorzy zorganizowali inscenizację  pożegnania oddziału powstańczego. W ciągu całego roku  rekonstruktorzy na spotkaniach ze szkolną młodzieżą opowiadali o wydarzeniach powstańczych na terenie Zachodniego Mazowsza, a także brali udział w kilku inscenizacjach powstańczych na terenie całego kraju, z których relacje ukazywały się później w miejscowej prasie. Zbiory Izby  Pamięci Ziemi Mszczonowskiej wzbogacone zostały o  powstańczą ekspozycję. Wreszcie na  koniec obchodów zorganizowano  osuchowską  inscenizację, którą  poprzedziła uroczysta Msza Święta, odprawiona w intencji Bohaterów roku 1863.  

To co wydarzyło się  w Osuchowie 15 grudnia 2013 roku było możliwe dzięki zaangażowaniu wielu miejscowych  organizacji, instytucji, a także osób prywatnych. Można bez żadnej przesady rzec, iż  mieszkańcy gminy wykazali się zbiorowym wysiłkiem, o którym wspominali w otwierających inscenizację  przemówieniach – przewodniczący Rady Miejskiej  Łukasz Koperski i jego zastępca (radny z Osuchowa) Marek Zientek. Przewodniczący Koperski  docenił też  w całym tym wysiłku szczególną  rolę Mszczonowskiego Stowarzyszenia Historycznego. Dziękując jego członkom   przekazał na ręce jego wiceprezesa  swoją miesięczną   dietę, wyrażając nadzieję, iż  zostanie godnie spożytkowana na cele statutowe Stowarzyszenia.

W gronie tych, którzy przyczynili się  walnie do organizacji osuchowskich obchodów  należy wymienić: Władze Samorządowe Gminy Mszczonów reprezentowane przez: burmistrza Józefa Grzegorza Kurka, wiceburmistrza Grzegorza Kozłowskiego, przewodniczącego Rady Łukasza Koperskiego oraz wiceprzewodniczących Marka Zientka i Andrzeja Osińskiego,  Nadleśnictwo Grójec i Leśnictwu Osuchów,  Gminne Centrum Informacji, które reprezentuje dyrektor Beata Sznajder, Mszczonowski Ośrodek Kultury, którym kierują  dyrektor Grażyna  Pływaczewska i kierownik Marek Baumel (nagłośnienie inscenizacji),  Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej- reprezentowany przez dyrektora Grzegorza Ludwiaka i kierownika Bogdana Federowicza, Ośrodek Sportu i Rekreacji, którego dyrektorem jest  Michał Szymański, a także  mszczonowski Komisariat Policji, którym dowodzi komendant Krzysztof Puszcz.  
W przygotowaniu święta pomogły też  lokalne parafie i ich proboszczowie, którzy wsparli organizatorów  nagłośniając informacje o święcie i  włączając się w miarę własnych możliwości w jego organizację. Organizatorzy święta  złożyli podziękowania następującym  proboszczom: ks. dziekanowi Tadeuszowi Przybylskiemu z mszczonowskiej parafii farnej p.w. Świętego Jana Chrzciciela, ks. Tadeuszowi Tulinowi z mszczonowskiej parafii p.w. Świętego Ojca Pio, ks. prałatowi Zbigniewowi Chmielewskiemu z Parafii p.w. Świętej Trójcy z Lutówki, a przede wszystkim ks. kanonikowi Jerzemu Witkowskiemu z osuchowskiej Parafii p.w. Świętego Stanisława, który wygłosił gorące, patriotyczne kazanie podczas wspomnianej już   Mszy Świętej, odprawionej w intencji Bohaterów roku 1863.

Ojcem chrzestnym całej uroczystości, który był jej inicjatorem, a następie cały czas jej patronował był  – radny  z Osuchowa, a zarazem miejscowy leśnicz – Marek Zientek.

O historyczną gawędę podczas inscenizacji zadbali dwaj narratorzy,   przyjaciele Mszczonowskiego Stowarzyszenia Historycznego: Jacek Czubak  prezes  żyrardowskiego Stowarzyszenia Fabryka Feniksa oraz Bogusław Nietrzebka  - dyrektor Muzeum Mazowsza Zachodniego z Żyrardowa.

W gronie sponsorów inscenizacji znaleźli się: PGE Rejon Energetyczny Żyrardów,  Zakład Wodociągów i Kanalizacji z Grodziska Mazowieckiego, Nadleśnictwo Grójec, Leśnictwo Osuchów, Koło Łowieckie JENOT z Grójca i jego przedstawiciele – panowie: Krzysztof Czarnecki i Piotr Łojewski, Firma PHU ZBIROŻA Zenona Ludwiniaka, firmy reklamowe Krzysztofa Wojtczaka DUO- ART i Duo- Sztuka z Mszczonowa, Spółdzielnia Usługowo – Handlowa z Mszczonowa, przewodniczący Rady Miejskiej Mszczonowa Łukasz Koperski, wiceprzewodniczący Rady Miejskiej Mszczonowa – Marek Zientek, wiceprzewodniczący Rady Miejskiej Mszczonowa – Andrzej Osiński, radny – Zdzisław Banasiak i  radny – Dariusz Olesiński. Do listy  sponsorów trzeba jeszcze dopisać strażaków ochotników z Osuchowa, którzy zadbali o bezpieczeństwo uczestników inscenizacji.  Natomiast  małżonki druhów przyrządziły  i wydawały widzom inscenizacji grochówkę z kuchni polowej. Warto nadmienić, że ta pyszna grochówka staje się ich specjalnością. Po raz pierwszy zaoferowały ją  mieszkańcom w listopadzie, podczas otwarcia zmodernizowanej remizy. Wtedy też osuchowianie wystawili im  wysokie notowania za ich niezwykłe  kulinarne zdolności.

W inscenizacji, jaka odbyła się  15 grudnia w osuchowskim lesie, w pobliżu leśniczówki wystąpiły następujące grupy rekonstrukcyjne:

(po stronie powstańczej)
-Kujawski Ochotniczy Odział Powstańców Anno Domini 1863 z Radziejowa – dowodzony przez Leszka Kalickiego,
-Gloria Victis z Wielunia – dowódca Tomasz Jaciuk, 
-Goście z Litwy, Klubas Grenadierus z Kowna – dowódca - Vaidotas Valavičius, 
-Stowarzyszenie ZŁOTY KRZYŻ ze Zduńskiej Woli- dowódca Radosław Maniecki, 
-Stowarzyszenie Chrobry I także ze Zduńskiej Woli – dowódca Radosław Gutowski, 
-Stowarzyszenie Inicjatywa Ziemi Bolimowskiej – dowódca Piotr Moskwa, 
-4 pułk piechoty Legionów z Kielc – dowódca Zbigniew Kowalski
i gospodarze GRH STRZELCY im. 31 pułku Strzelców Kaniowskich z Mszczonowa.

(po stronie rosyjskiej) 
-9 Rota – w skład grupy wchodzą rekonstruktorzy z Krakowa, Warszawy, Sosnowca i innych miejscowości – dowódca Paweł Greiner, 
-69 Riazański Pułk Piechoty z Lublina – pod dowództwem Wieńczysława Kowalskiego, 
-Stowarzyszenie Historyczno - Edukacyjne im.7 Pułku Lansjerów Nadwiślańskich- dowódca Dariusz Senator, 
i niezrównani kozacy z 22 pułk Ulanów Podkarpackich z Garbatki – dowódca Paweł Kibil.  
Imponująca pirotechnika Osuchowskiego  widowiska była dziełem Artura Sobieraja, Firma AS z Piotrkowa Trybunalskiego. 

            Na zakończenie święta osuchowska publiczność otrzymała od Ułanów z Garbatki specjalny podarunek w postaci niezapowiedzianej wcześniej prezentacji umiejętności jeździeckich. Pokazy kawaleryjskie wzbudziły zachwyt wśród oglądających.

            Inscenizacja w Osuchowie była jednocześnie zakończeniem roku rekonstrukcyjnego mszczonowskiej GRH. Z racji tego, że był to rok ze wszech miar udany-  mszczonowianie wzięli udział w 55 wydarzeniach, w tym zorganizowali 3 własne duże inscenizacje- więc podsumowanie roku także musiało być  godne. Pieczony dzik podany przyjaciołom grupy zaraz po zakończeniu inscenizacji i pokazów kawaleryjskich okazał się  strzałem w dziesiątkę. Dziczyznę  zafundowali rekonstruktorom zaprzyjaźnieni ze Strzelcami myśliwi z grójeckiego Koła Łowieckiego JENOT. Na osłodę  po solidnej porcji mięsiwa pojawiły się  na leśnym przyjęciu dwa torty, z których świeczki zdmuchnęły solenizantki, członkinie GRH – Natalia Woszczyk i Paulina Wojtczak.

            Po wszystkim przyszedł czas na posprzątanie pola rekonstrukcyjnego, a gdy las i polana zostały już  uporządkowane sami członkowie mszczonowskiej GRH w nostalgicznej atmosferze, przy dogasającym ognisku połamali się  opłatkiem, życząc sobie, aby nadchodzący rok 2014 okazał się  równie udany jak 2013, który przyniósł im tyle radości z działalności na rzecz kultywowania lokalnej tradycji historycznej.

Tekst: Piotr Dymecki

GRH im. 31 pułku Strzelców Kaniowskich

z Mszczonowa

Foto: Marek Wardak (MSH) i Magdalena Podsiadły (GCI)