Poszukiwania z wykrywaczami metali w parku im. Karola A. Dittricha w Żyrardowie

Po uzyskaniu wszelkich pozwoleń, 16 czerwca b.r. rozpoczęły się nasze badania, których celem jest odnalezienie lokalizacji nie istniejącego już młyna Szyszka. Poszukiwania za pomocą wykrywaczy metali są najmniej inwazyjną i zarazem najbardziej efektywną formą. Na potrzeby badań dostosowaliśmy metodykę, która maksymalnie niweluje wady użycia detektorów tak, aby tereny zielone parku nie straciły swoich walorów estetycznych, a wydobyte przez nas artefakty zyskały swoją wartość poznawczą. Przy okazji prac terenowych zobowiązaliśmy się również wywieźć z parku znalezione metalowe śmieci. Już pierwszego dnia prospekcji zidentyfikowaliśmy interesującą nas historyczną warstwę ziemi oraz pozyskaliśmy pierwsze znaleziska. Znaleziona została także amunicja pistoletowa i karabinowa, która jeszcze tego samego dnia została zgłoszona i przekazana KPP w Żyrardowie.

Obecnie przeszukane sektory przyniosły aż 80 zabytków wydzielonych oraz 63 zabytki masowe. Zabytki wydzielone to w znacznej mierze ołowiane plomby - mamy ich już 31. W większości pochodzą one z Żyrardowa, a tylko 4 z nich są z innych miast: Sosnowca, Warszawy, Siedlec oraz przypuszczalnie z Archangielska w Rosji. Wśród plomb żyrardowskich powtarzają się dwa typy. Pierwszy z nich to Жирардовская фабр. (Żirardowskaja fabr.) - posiadamy już 6 takich egzemplarzy, co pozwala na przeprowadzenie analizy porównawczej i wstępne, w miarę dokładne ich wydatowanie. Szacujemy, że wszystkie pochodzą z przedziału lat 1840-1860. Drugim, często powtarzającym się typem są te z dwujęzyczną legendą "Hielle&Dittrich Żyrardów". Tych jest łącznie 5, lecz niestety tylko dwie są w stanie zachowania pozwalającym uchwycić szczegóły. Datujemy je wstępnie na lata 1857-1871. Pozostając w tematyce numizmatów, pozyskaliśmy także 14 monet, z czego 5 pochodzi z XIX wieku. Są to: 1 grosz wzoru 1835, 10 groszy z 1840, kopiejka z 1859, dienieżka z 1861 oraz kopiejka z 1898 roku. Do szczególnie interesujących należy srebrna dziesięciogroszówka. Nosi ona datę 1840, jednak monety te były wybijane z niezmienioną datą do 1865 roku. Wśród pozyskanych zabytków wydzielonych znajduje się także moneta z 1767 roku. Jest to grosz koronny Stanisława Augusta Poniatowskiego, który możemy powiązać z poszukiwanym młynem Szyszka.

Jeśli chodzi o militaria, to zdecydowana większość pochodzi z okresu II Wojny Światowej. Przeważnie są to łuski produkcji polskiej oraz niemieckiej po nabojach 7,92 x 57 mm (tzw. łuski od mausera) związane z walkami we wrześniu 1939 roku. Wyjątkami są łuska 7,62 x 25 mm produkcji radzieckiej z 1944 roku oraz łuska 7,5x54 mm produkcji francuskiej z 1931 roku. Z kolei militaria związane z I Wojną Światową to mocno zniszczone, niewielkie fragmenty zapalników artyleryjskich. Jeden z nich jest szczególnie ciekawy, ponieważ znajduje się na nim logo firmy Siemens-Halske, która w latach 60-tych znalazła się w koncernie Siemens AG. Do innych przedmiotów z okresu I Wojny Światowej należy guzik wzoru 1852 przeznaczony dla jednostek artyleryjskich. Strona wierzchnia przedstawia dwugłowego orła pod którym skrzyżowane są lufy armat. Natomiast strona wewnętrzna posiada informację o zakładzie produkującym guziki: Bracia Buch z Sankt Petersburga.

Obecnie przeszukana została połowa wyznaczonego terenu. Prospekcję planujemy zakończyć w terminie do 31 sierpnia 2020 roku, a znalezione zabytki zostaną przekazane do Muzeum Mazowsza Zachodniego w Żyrardowie. Zapraszamy na naszą stronę https://www.facebook.com/Poszukiwania-z-wykrywaczami-metali-w-Parku-Miejskim-w-Żyrardowie-114124503673693 gdzie na bieżąco można śledzić postępy naszych prac.

Jakub Mrówczyński
(jeden z trzech studentów Instytutu Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego, żyrardowianin, który wraz z Korneliuszem Grygorowiczem i Arkadiuszem Beczkiem, prowadzi poszukiwania w parku im. Karola Augusta Dittricha)