Praca przymusowa i niewolnicza obywateli polskich na rzecz Trzeciej Rzeszy w latach 1939 - 1945, listopad - marzec

Wystawa „Zachować pamięć” przygotowana Fundację „Polsko-Niemieckie Pojednanie” ukazuje mało znany w Niemczech i na świecie obraz niemieckiej polityki okupacyjnej wobec obywateli polskich w latach II wojny światowej. Można tu znaleźć najważniejsze informacje, liczby i fakty dotyczące pracy przymusowej i niewolniczej, obozów koncentracyjnych, zagłady Żydów, więzień i obozów karnych, wysiedleń i germanizacji.

Wystawa powstała w oparciu o unikalne materiały archiwalne ze zbiorów własnych FPNP, przy wsparciu Niemieckiego Instytutu Historycznego w Warszawie oraz przy współpracy z Instytutem Pamięci Narodowej i Berlińskimi Warsztatami Historycznymi. Do jej stworzenia wykorzystano także dokumenty, mapy i zdjęcia pozyskane z ponad 30 zagranicznych i krajowych instytucji, archiwów i muzeów.

Przedstawione fotografie, dokumenty oraz listy przybliżają tragedię pojedynczych osób i całych rodzin. Są tu zarządzenia i odezwy władz okupacyjnych, ogłoszenia o masowych egzekucjach, prywatne listy ocalałych i tych, którzy do swoich rodzin nigdy nie powrócili.

Celowo odstąpiono od komentarza historycznego, ponieważ najbardziej przemawiające są przeżycia ludzi uwiecznione na zdjęciach i we wspomnieniach. Jedynym komentarzem stricte historycznym są autentyczne wypowiedzi przedstawicieli władz nazistowskich oraz fragmenty sprawozdań Delegatury Rządu na Kraj przekazywane do Rządu w Londynie.

Wystawa została podzielona na działy tematyczne. Kolejne panele obrazują pracę Polaków na okupowanych ziemiach polskich, losy dzieci, kobiet, jeńców wojennych. Wystawę kończy część poświęcona historii pojednania polsko – niemieckiego po II wojnie światowej oraz roli jaką w tym procesie odegrała Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”.

Wystawa w niemieckiej wersji językowej była prezentowana w Berlinie, Hamburgu, Kolonii, Norymberdze, Dreźnie i trzydziestu innych miastach. Kilka miesięcy temu odwiedziła także Wilno.

Za motto wystawy posłużyły słowa wyryte na pomniku przypominającym o losach dzieci i młodzieży – więźniów obozu przy ul. Przemysłowej w Łodzi – „Odebrano Wam życie, dziś dajemy Wam tylko pamięć”.