Generał August Emil Fieldorf "Nil". 1895-1953.

 

Urodził się 20 marca 1895 roku w Krakowie. Był najmłodszym synem Agnieszki i Andrzeja Fieldorfów, bratem Emmy, Józefa i Jana. Szkołę powszechną, gimnazjum a potem seminarium nauczycielskie ukończył w Krakowie. Miał opinię zdolnego, ale krnąbrnego i niesfornego ucznia. Swoimi wybrykami przysparzał rodzicom wiele zmartwień, zdarzało mu się wagarować.

Młody Emil miał inne pasje, uczestniczył z zapałem w zajęciach Organizacji Ćwiczebnej Uczniów Szkół Średnich, a w 1912 roku przeszedł przeszkolenie podoficerskie w Związku Strzeleckim. W sierpniu 1914 roku zgłosił się do oddziałów formowanych w oparciu o Związek Strzelecki i Drużyny Strzeleckie przez Józefa Piłsudskiego. Chrzest bojowy Emil Fieldorf przeszedł w Legionach, a następnie wstąpił w szeregi Polskiej Organizacji Wojskowej w Krakowie.

W 1918 roku zaciągnął się do odtwarzanego 5. pp Legionów. Od października 1919 roku Emil Fieldorf rozpoczął karierę zawodowego oficera w Wojsku Polskim. W tym samym roku w Wilnie poznał swoją przyszłą żonę Janinę Kobylińską. Oboje zamieszkali w Wilnie, tam też urodziły im się dwie córki Krystyna i Maria.

W okresie dwudziestolecia międzywojennego pełnił rozmaite funkcje w służbie 1. pp Legionów i 1. DP Legionów. Potem oddelegowany został na stanowisko komendanta Zachodniego Okręgu Związku Strzeleckiego we Francji i pracował dla ambasady RP w Paryżu. Po powrocie do Polski w 1932 roku objął stanowisko zastępcy dowódcy 1. pp Legionów, a w roku 1938 został mianowany dowódcą 51. pp Strzelców Kresowych, który stacjonował w Brzeżanach. W czasie wojny obronnej we wrześniu 1939 roku August Emil Fieldorf wykazał się odwagą i determinacją jako dowódca pułku. Po rozformowaniu 12. DP przedostał się do Krakowa, a następnie wyruszył do Francji.

17 lipca 1940 roku pod ps. „Maj”, Emil Fieldorf został wysłany do Polski jako emisariusz Naczelnego Wodza i rządu w Londynie. W okresie konspiracji pełnił ważne funkcje w dowództwie ZWZ AK, podlegał bezpośrednio gen. bryg. Stefanowi Roweckiemu „Grotowi”. Od 22 stycznia 1943 roku z rozkazu komendanta głównego AK powstał „Kedyw” Kierownictwo Dywersji Komendy Głównej AK. Na czele tej jednostki dywersyjnej stanął najbardziej zaufany – August Emil Fieldorf „Nil”. Od tego momentu podejmował najważniejsze decyzje związane z dywersją i walką zbrojną z niemieckim okupantem. „Nil” nie brał udziału w Powstaniu Warszawskim, pracował nad stworzeniem niezależnych od AK struktur organizacji „Niepodległość” pod kryptonimem „Nie”, na wypadek okupacji terytorium Polski przez sowietów. 7 marca 1945 roku „Nil” został aresztowany przez NKWD w Milanówku pod fałszywym nazwiskiem Walenty Gdanicki. Oficerowie śledczy z NKWD nie rozpoznali dowódcy „Kedywu” i pod fałszywym nazwiskiem do 1947 roku pracował przy wyrębie lasów w obwodzie swierdłowskim.

W październiku 1947 roku wycieńczony i schorowany powrócił do Polski. W Łodzi odnalazł rodzinę, po repatriacji z Wilna jego żona i córki zamieszkały w domu przy ulicy Próchnika 39. Do 1948 roku żył pod fałszywym nazwiskiem jako Walenty Gdanicki, w lutym 1948 roku w Rejonowej Komendzie uzupełnień w Łodzi podał swoje prawdziwe nazwisko i stopień wojskowy. Od tego momentu Fieldorfowie zostali poddani ścisłej inwigilacji a Główny Zarząd Informacji WP prowadził przeciwko Augustowi Emilowi Fieldorfowi działania operacyjne. Chory Generał nie był w stanie pracować, ani tym bardziej spiskować przeciwko nowej władzy. Mimo to 9 listopada 1950 roku został aresztowany pod zarzutem współpracy z okupantem niemieckim i wydawania rozkazów likwidacji partyzantów sowieckich i działaczy komunistycznych operacyjnym grupom „Kedywu”. Sędziowie, wypełniając polityczne zalecenia władzy, w oparciu o fałszywe oskarżenia skazali gen. Augusta Emila Fieldorfa „Nila” na karę śmierci. Nie pozwolono zeznawać świadkom powołanym przez Generała, nie skorzystano z prawa łaski. 24 lutego 1953 roku o godz. 15.00 wykonano wyrok śmierci przez powieszenie.

W ostatniej rozmowie z żoną 3 lutego 1953 roku Emil Fieldorf powiedział „Czy wiesz dlaczego mnie skazali? Bo odmówiłem współpracy z nimi.” Dopiero

7 marca 1989 roku dzięki staraniom rodziny gen. „Nil” został w pełni zrehabilitowany. Prokurator Generalny PRL orzekł, że nie popełnił zarzucanego mu czynu i nie dopuścił się zbrodni, był całkowicie niewinny.

Lniany ZaułekUrząd MiastaBibliotekaCentrum KulturyOŻyrardówOŻyrardówŻyrpointŻyrpointGłosGłosŻycie Tydzień Żyrardowa