Palmowa Niedziela

W Polsce zwana też „Kwietną” lub „Wierzbną” jest ostatnią niedzielą Wielkiego Postu, a jednocześnie początkiem Wielkiego Tygodnia. Palmowa Niedziela rozpoczyna cykl obrzędów Wielkanocnych. W kościele święci się palmy (dawniej gałązki wierzby) ozdobione zielenią kwiatkami i wstążeczkami, na pamiątkę wjazdu Jezusa do Jerozolimy, któremu pod nogi ścielono palmowe liście. Do palmy oprócz gałązek wierzby wkłada się również rośliny wiecznie zielone, tj. tuja, świerk, bukszpan, borówka, cis.

Obecnie w Polsce popularne są palmy wileńskie. W naszym kraju kilka regionów słynie ze szczególnie okazałych palm sięgających 2-3 metrów wysokości. Organizowane są konkursy na najwyższą i najpiękniejszą palmę, m. in. w Łysych na Kurpiach, w Lipnicy Murowanej, Nowym Sączu, Tokarni koło Myślenic. Palmy kurpiowskie przypominają wysokie kwietne słupy, na całej długości ozdobione zielenią i kolorowymi kwiatami z bibuły. Na południu Polski zaś robi się palmy z długich prętów wierzbowych, leszczynowych, zwieńczonych wielkim barwnym bukietem z kwiatów bibułowych, wierzbnych bazi, bukszpanów, świerku i długich wstążek. Na szczycie takiej palmy umieszcza się zazwyczaj złocisty krzyżyk.

W naszej polskiej tradycji święcenie palmy wiąże się z różnymi zabiegami magicznymi. Poświęcona palma miała cudowne właściwości – chroniła przed chorobami, nieszczęściami i zapewniała urodzaj. Sprawiały to gałązki wierzbowe. Wierzba w naszej tradycji uważana jest za roślinę miłującą życie, bowiem rośnie w najgorszych warunkach, a ucięta i włożona do wody szybko wypuszcza zielone listki. Zjedzone „kotki” dawały zdrowie, chroniły od bólu gardła, uderzenie trzykrotnie palmą po głowie zabezpieczało przed chorobą. Wierzono, że poświęcona palma chroni od pożaru i od uderzenia pioruna. W czasie burzy stawiano palmę w oknie, wkładano kawałki palm do gniazd, do rybackich sieci, aby zapewniły urodzaj. Przyniesioną z kościoła palmę w wielu polskich domach wkłada się za święty obraz, aby chroniła przez cały rok dom od zła.

Nie wszystkie zwyczaje i obrzędy związane z niedzielą palmową zachowały się do naszych czasów. Przetrwały jednak i są żywe atrybuty tego święta, tj. święcenie palm i procesja z palmami. Obecnie palmy pojawiają się masowo w sklepach, kwiaciarniach, na targowiskach. Palmy wykonywane własnoręcznie i ozdabiane według dawnych wzorów pojawiają się jedynie sporadycznie na polskiej wsi.

 

Lniany ZaułekUrząd MiastaBibliotekaCentrum KulturyOŻyrardówOŻyrardówŻyrpointŻyrpointGłosGłosŻycie Tydzień Żyrardowa